Jodek Potasu na własną rękę?
Ostatnio w mediach głośno zrobiło się o przyjmowaniu Jodu. W sieci nie brakuje fałszywych informacji więc postanowiłem zbadać nieco sprawę i naprostować kilka rzeczy.
- Po co stosować jodek potasu w przypadku potencjalnego zagrożenia nuklearnego?
- Kogo w największym stopniu dotyczy ryzyko rozwoju raka tarczycy?
- Ile mamy czasu na przyjęcie Jodku Potasu?
- Jakie są możliwe działania niepożądane Jodku Potasu?
- Dla kogo Jodek Potasu jest niebezpieczny?
- W jakich dawkach powinniśmy przyjąć Jodek Potasu?
- Czy zastosowanie Jodku Potasu zabezpiecza nas przed konsekwencjami incydentu nuklearnego?
- Czy stosować jodek potasu profilaktycznie?
- Czy można zastąpić „rządowy” preparat Jodku Potasu innym?
- Czy zagrożenie nuklearne w Polsce jest realne?
1. Po co stosować jodek potasu w przypadku potencjalnego zagrożenia nuklearnego?
W przypadku incydentu nuklearnego do otoczenia może dostać się duża ilość promieniotwórczego jodu na który jesteśmy narażeni. Jeśli nasza tarczyca wchłonie go zbyt wiele może przyczynić się to do rozwoju nowotworu tarczycy. Zastosowanie jodku potasu ma za zadanie wysycić naszą tarczycę jodem „bezpiecznym” tak by nie było w niej miejsca na jod promieniotwórczy.
2. Kogo w największym stopniu dotyczy ryzyko rozwoju raka tarczycy?
Wg. specjalisty w tej dziedzinie. lek. Szymona Suwały: „Największe ryzyko dotyczy dzieci i młodzieży do 15 roku życia. Wynika to m.in. z większej jodochwytności ich tarczyc, które na dodatek są znacznie mniejsze niż u osób dorosłych. Najniższym ryzykiem rozwoju nowotworu tarczycy po ekspozycji na radiojod cechują się osoby po 60 roku życia, zatem w ich przypadku zastosowanie blokady jodochwytności zazwyczaj wydaje się nieuzasadnione. Pewnego rodzaju „szarą strefą”, wymagającą oceny odrębnej (z uwagi na potencjalnie niskie korzyści) są dorośli w wieku 40-60 lat. Nie przyzwyczajajmy się jednak do tych wartości liczbowych w sposób ścisły – należy je traktować nieco płynnie.”
3. Ile mamy czasu na przyjęcie Jodku Potasu?
Im szybciej tym lepiej. Najlepszym okresem jest przedział między 24 godziny przed spodziewanym początkiem narażenia do 2 godzin po nim. Maksymalny czas w którym powinniśmy przyjąć Jodek Potasu to 8 godzin od początku ekspozycji. Przyjmowanie Jodku Potasu w późniejszym okresie może przynieść więcej strat niż korzyści ponieważ możemy przyczynić się do zwiększenia czasu i siły jodu radioaktywnego.
4. Jakie są możliwe działania niepożądane Jodku Potasu?
Działania niepożądane po jednorazowym zastosowaniu dużej dawki Jodku Potasu są rzadkie. Mogą wystąpić reakcje alergiczne, wysypka skórna, zapalenie ślinianek, bóle głowy. Przyjęcie dużej dawki Jodku Potasu może również wywołać chorobę autoimmunologiczną tarczycy np. Hashimoto lub przejściową nadczynność lub niedoczynność tarczycy. Nadal jest to jednak bardziej korzystne niż wystawianie się na tę samą dawkę napromieniowanego jodu który oprócz ww. chorób może dodatkowo powodować raka tarczycy.
5. Dla kogo Jodek Potasu jest niebezpieczny?
Według lekarza endokrynologa Szymona Suwały głównym przeciwwskazaniem do zastosowania jodku potasu jest nadwrażliwość na substancję czynną, opryszczkowe zapalenie skóry Duhringa, nadczynność tarczycy i zapalenie naczyń z hipokomplementemią. Z uwagi na niskie ryzyko rozwoju nowotworów tarczycy w porównaniu do ryzyka rozwoju zaburzeń funkcji tarczycy, nie zaleca się stosowania blokady jodkiem potasu u pacjentów w grupie wiekowej powyżej 60 roku życia.
6. W jakich dawkach powinniśmy przyjąć Jodek Potasu?
Naczelna Izba Aptekarska niedawno na swojej stronie na Facebooku opublikowała broszurę informacyjną z której łatwo można wyczytać jaką dawkę Jodku Potasu powinniśmy przyjąć.
Dawkowanie jodu zależy od wieku:
- dorośli do 60 roku życia i dzieci powyżej 12 roku życia – 2 tabletki (odpowiada to 100 mg jodu),
- dzieci od 3 do 12 roku życia – 1 tabletka (50 mg),
- dzieci od 1 miesiąca do 3 roku życia – 1/2 tabletki (25 mg),
- noworodki – 1/4 tabletki (12,5 mg),
- kobiety w ciąży i karmiące piersią – 2 tabletki (100 mg).
7. Czy zastosowanie Jodku Potasu zabezpiecza nas przed konsekwencjami incydentu nuklearnego?
Absolutnie nie! Podczas katastrofy nuklearnej uwalniają się promieniotwórcze izotopy różnych pierwiastków – nie tylko jodu. Zastosowanie jodku potasu jest zatem jednym z elementów całej niezbędnej procedury postępowania. Oprócz Jodku Potasu musimy również zapewnić sobie odpowiednie schronienie oraz ograniczyć spożycie zanieczyszczonej żywności, mleka czy wody pitnej. Należy unikać wychodzenia z budynków, otwierania okien oraz korzystania z wentylacji. Pomocny w tym temacie może okazać się artykuł: Jak przygotować się na blackout?
8. Czy stosować jodek potasu profilaktycznie?
Zdecydowanie nie. Nadmierna, długotrwała i nieuzasadniona suplementacja jodu bez konsultacji z lekarzem specjalistą może przyczynić się do niedoczynności lub nadczynności tarczycy, a także chorób takich jak Hashimoto. Oprócz licznych zaburzeń metabolicznych pacjentom grożą migotanie przedsionków i udar niedokrwienny mózgu. Biorąc pod uwagę wzrost zainteresowania Polaków – między innymi Płynem Lugola -należy dobrze się zastanowić zanim podejmiemy kroki mogące wywołać nieodwracalne zmiany w naszym organizmie.
9. Czy można zastąpić „rządowy” preparat Jodku Potasu innym?
Biorąc pod uwagę malejące zaufanie do polityków wiele osób boi się preparatu dystrybuowanego przez rząd. W internecie można nawet znaleźć teorie że w tabletkach znajduje się szczepionka na COVID-19. Według opiniom lekarzy jest to jednak zwykły jodek potasu z substancjami pomocniczymi takimi jak: skrobia kukurydziana, laktoza itp mające na celu zachowanie Jodku Potasu w formie tabletki. Przytaczając jednak podstawy chemii: stabilny jod to stabilny jod. Jeśli macie zaufanie do jakiegoś producenta oraz możliwość kupna jodku potasu przeznaczonego do bezpiecznego spożycia to droga wolna. Zapytałem najpopularniejszych sprzedawców na allegro o sprzedawany przez nich jodek potasu i sytuacje wyglądają dwojako:
Pierwsza grupa sprzedawców sprzedaje jodek w wysokich stężeniach ale na moje pytania o preparat odpowiedzi były bardzo podobne:
„sprzedawany przez nas produkt jest odczynnikiem analitycznym przeznaczonym głównie do celów dydaktycznych. Każde inne zastosowanie preparatu jest wyłącznie na własną odpowiedzialność. Nie możemy brać w związku z powyższym odpowiedzialności za inne / niezgodne z przeznaczeniem jego wykorzystanie.”
Druga grupa natomiast sprzedaje jodek potasu jako bezpieczny do przyjmowania suplement diety. Mało osób jednak zwraca uwagę na wartości podane na opakowaniu. Jedna tabletka zawiera bowiem 200 µg jodku potasu. Oznacza to, że jeśli będziemy zmuszeni do awaryjnego przyjęcia 100mg jodu będziemy musieli zjeść pół tysiąca tabletek.
100 Miligram [mg] = 100 000 Mikrogram [µg]
10. Czy zagrożenie nuklearne w Polsce jest realne?
Państwowa Agencja Atomistyki na bieżąco monitoruje sytuację radiacyjną w Polsce – na tę chwilę, takiego zagrożenia nie ma. Mając jednak na uwadze odległość od miejsc w które może potencjalnie uderzyć bomba atomowa będziemy mieli sporo czasu na reakcję z wyprzedzeniem. Jeżeli jednak taki atak byłby skierowany w nas, liczy się każda chwila i trzeba działać szybko i skutecznie. Osobiście uważam, że tabletki dystrybuowane przez rząd powinny być już rozdawane obywatelom tak by każdy mógł schować je do domowej apteczki. Dzięki temu unikniemy paniki i rozgardiaszu podczas awaryjnego rozdawania leku. Obyśmy nie musieli nigdy ich użyć, tego życzę sobie i Wam.